December 1948 en 2015 recordzonnig? 

Meteo Limburg wenst u een gelukkig, gezond, weergaloos en een in alle opzichten zonnig 2016!

Het jaar 2016 is op Nieuwjaarsdag zonnig van start gegaan en in Limburg was de zon 3 tot 6 uur te zien.

Op het KNMI-weerstation van de luchthaven bij Beek, waar sinds 1946 wordt gemeten, bedroeg de zonneschijnduur op oudejaarsdag 5,5 uur. Daardoor kwam de zonneschijnduur in december 2015 daar uit op maar liefst 97 uur (normaal 45).

Tot vorig jaar was daar december 1948 de zonnigste december met... ook 97 uur zonneschijn. Kortom, december 2015 en december 1948 zijn nu de zonnigste decembermaanden.

Maar, is dat ook werkelijk zo? Sinds 1992 is het KNMI de zonneschijnduur anders gaan meten. Voor 1992 gebeurde dit met de zogenaamde zonneschijnautograaf van Campbell-Stokes. Het bestond uit een glazen bol van 10 centimeter doorsnede, die als brandglas functioneerde. Achter de glazen bol werd in een houder een strook speciaal geïmpregneerd papier met een tijdsaanduiding geplaatst. Als de zon scheen werd op het papier een lijn gebrand, waarvan de lengte de duur van de zonneschijn aangaf. Veel zon gaf op de lange brandsporen, dunne bewolking zwakke brandstrepen en kortstondige opklaringen brandgaten, brandvlekken of brandpunten. Op de strook werd afgelezen hoe lang de zon scheen. Er waren drie soorten zonnestroken: één voor de zomer, één voor de winter en één voor de lente en de herfst.

Vanaf 1992 wordt de zonneschijnduur berekend uit de gemeten zonnestraling. Dit gebeurd met een pyranometer of solarimeter. Onder een halve bol van speciaal glas, dat alleen de ultraviolette straling doorlaat, bevindt zich een sensor: een zwart vlak dat de straling absorbeert en warmer wordt, en een vlak met constante temperatuur. Het temperatuurverschil geeft een meetbare elektrische spanning die een maat is voor de zonne-energie.

Bekend is dat in de winterperiode, dus ook in december, de zonneschijnduur die gemeten wordt met de oude Campbell-Stokes lager zijn dan moderne metingen. In december 1948 is de zonneschijnduur gemeten met de Campbell-Stokes, maar als dit zoals in december 2015 was berekent uit de zonnestraling dan was de zonneschijnduur iets hoger uitgekomen. Hierdoor blijft december 1948 in Zuid-Limburg recordzonnig. Het vergelijken van 97 uur zonneschijn in december 1948 en december 2015, is dus vergelijken van appels met peren.

Wel kunnen we concluderen dat het jaar 2015 in Beek het op twee na zonnigste jaar was. Op jaarbasis zijn de verschillen tussen de twee meetmethoden namelijk verwaarloosbaar klein, want met de oude meetmethode werd juist in de zomerperiode iets meer zonuren gemeten dan met de moderne meetmethode. Op de Zuid-Limburgse luchthaven was het jaar 2003 record zonnig met 2127 zonuren, gevolgd door het jaar 1959 met 1944 zonuren en 2015 met 1881 zonuren.

Voor de bijna veertig 1Lokaal weekkranten in Limburg werd ik in begin december benaderd voor een interview over het weer in het afgelopen extreem zonnige jaar en over de huidige opwarming van het klimaat, want de klimaattop in Parijs was nog bezig.

Dit interview is voor de titel 1Leudal te lezen via: http://www.prepresskelpen.nl/epaper/5315_leudal/index.html