Natte sombere januari met recordzachte eerste helft en koude tweede helft
Januari 2023 kende twee gezichten. De eerste helft van januari was recordzacht en de tweede helft van januari was bijna elke dag (behalve eind januari) duidelijk kouder dan normaal met vorst en tijdelijk sneeuw.
Het nieuwe jaar begon met een recordzachte jaarwisseling, waarbij het om 00:00 uur in Limburg maar liefst 16 en lokaal 17 graden was. Dit waren ook de hoogste temperaturen van januari en zijn normale maximumtemperaturen, dus overdag, voor het tweede deel van april!
Het was op de nieuwjaarsdag van dit jaar bijna zelfs een officieel landelijk temperatuurrecord voor januari op een KNMI-weerstation, maar dat blijft 17,2 graden en is gemeten op het niet meer bestaande KNMI-weerstation Maastricht op 16 januari 1947.
Lage luchtdruk en weersomslag
Op 17 januari sloeg het weer om en tot en met 26 januari vroor het bijna dagelijks.
Dit werd op maandag 16 januari in gang gezet door een lagedrukgebied dat precies over onze omgeving trok met een zeer lage luchtdruk van 977 hectoPascal (millibar). Het was voor Limburg de laagste luchtdruk in ruim twee jaar, sinds 27 december 2020 toen de barometer een stand van 976 hectoPascal aangaf.
Veel regen
Vlak voor deze weersomslag viel er gedurende een week veel regen, waardoor de Maas in de week van 16 januari iets buiten haar oevers trad.
Op 19 en 20 januari werd de neerslag op het land vastgehouden door sneeuw. Op 19 januari viel de meeste sneeuw op de grens van Noord- en Midden-Limburg door een zogenaamd polar low, dat vanaf de poolstreken en de Noordzee naar Denemarken trok.
Sneeuw
Op vrijdag 20 januari viel de meeste sneeuw (5 tot 10 cm) in Midden- en Zuid-Limburg. Boven de hoogste gebieden in de regio Vijlen-Vaals kwam 12 tot 15 cm sneeuw te liggen.
In Stramproy werd 10 cm sneeuw gemeten en dat is voor dit laaggelegen dorp bijzonder. Sinds 1988, toen de jaren warmer werden, lag op 12 ochtenden 10 cm sneeuw of meer.
Een schril contrast met het koudere klimaat voor 1988 met in ruim dertig jaren van 1956 tot en met 1987 in totaal op zo’n 70 ochtenden 10 cm sneeuw en meer: https://limburg.bbvms.com/view/L1_video/5305175.html
Code oranje en sneeuw
Het KNMI gaf voor de sneeuwval van 20 januari waarschuwingscode oranje uit, en dat gebeurt als er in een uur tijd meer dan 3 cm sneeuw wordt verwacht of binnen zes uur meer dan 5 cm sneeuw. Waarschuwingscode oranje voor sneeuw in Limburg is na de witte kerst van 2010 (toen vlak voor kerst code oranje gold voor veel sneeuw) slechts drie keer uitgeven op 11 maart 2013, 11 december 2017 en dus 20 januari 2023.
Matige vorst boven sneeuw
Boven de sneeuw werden tijdens opklaringen in de nacht naar zaterdag 21 januari de laagste temperaturen van de maand gemeten met -6 tot -8 graden.
Op de Vaalserberg boven 300 meter +NAP lag tien dagen lang van 20 tot en met zondag 29 januari een sneeuwlaag.
Zesde sombere januari op rij
Deze koude periode ging vanaf 19 januari gepaard met zeer weinig zonneschijn, en dat was ook begin januari het geval. Hierdoor werd januari de tweede sombere maand op rij. De zonneschijnduur bedroeg in Limburg 40 tot 45 uur (normaal 67 uur) en in Vijlen-Vaals slechts 34 uur. Het was al voor het zesde jaar op rij dat januari minder zonuren dan normaal opleverde.
Ter vergelijking: in de IJslandse hoofdstad Reykjavík werd de zon in januari met totaal 47 uur iets langer gezien dan in Limburg! Maar het was in Reykjavík dan ook de op-drie-na zonnigste januari, die daar verder de koudste januari van deze eeuw was met op 22 dagen een sneeuwdek (tien meer dan normaal).
Zachter dan normaal
Doordat de eerste helft van januari recordzacht was, was de hele maand januari in Limburg zachter dan normaal.
Voor het laatst was de januarimaand in 2020 nog iets zachter dan dit jaar.
De vier kaartjes hieronder laten van links naar rechts de gemiddelde maandtemperatuur en de afwijking t.o.v normaal zien, en de totale zonneschijnduur en de afwijking t.o.v. normaal.
Wat opvalt is dat januari in Zeeland juist zonnig was met in Vlissingen 92 zonuren, en dat was daar de op-vier-na zonnigste januari na 1954, 1998, 2005 (recordzonnig met 112 zonuren) en 2006.
Afwijkingen temperatuur in januari 2023 t.o.v normaal in Europa per week
Afwijking temperatuur t.o.v normaal in Europa over de hele maand januari 2023
Natte januari
Hoewel het van 21 januari tot en met het einde van de maand overwegend droog bleef, viel in de louwmaand overal in de provincie meer neerslag dan het langjarig gemiddelde. Op diverse plaatsen werd iets meer dan 100 mm neerslag opgevangen: Gennep en Epen 111 mm, Siebengewald 110, Weert 108, Buchten 106, Nuth en Schaesberg 105, Ubachsberg 103 mm.
In grote delen van Nederland viel in januari nog meer neerslag dan in Limburg en daar was het één van de natste januarimaanden. Voor de meeste plaatsen in Limburg was januari twee jaar geleden in 2021 nog iets natter dan dit jaar.
In Midden-Limburg en in Schinveld viel in januari de minste neerslag van ons land met net geen 80 mm, maar dat is daar ook natter dan normaal.
Want dit gebied is normaal ook het minst nat van ons land met een maandgemiddelde van 57 tot 64 mm.
Neerslag in januari 2023 in Europa per week
Afwijking neerslag t.o.v normaal in Europa over de hele maand januari 2023
Grondwater
Op een meetpunt van Meteo Limburg op de grens van Noord- en Midden-Limburg (zandgrond) steeg het grondwater in januari met ruim 30 centimeter.
De grondwaterstand was daar vergelijkbaar hoog als vorig jaar eind januari.
Het grondwaterpeil stond daar eind januari 2023 ongeveer 40 centimeter hoger dan eind januari 2021, en ongeveer 30 centimeter hoger dan eind januari 2020.